Maurits Van Colen

Woord vooraf
- Er bestaan weinig geschreven bronnen over het leven van Maurits Vancolen. Maurits is bijna 30 jaar geleden overleden. Ik ging op zoek naar mensen die hem gekend hebben. Deze mensen hadden nog veel herinneringen aan de oud-schepen. Bij verhalen die voortbestaan dankzij mondelinge overlevering gaan echter data verloren en worden details uitvergroot. Zo is deze biografie een soort volksvertelling geworden. Een volksvertelling van een volksfiguur.
 
Biografie
- Maurits Van Colen werd op 5 juli 1909 geboren in de Keukelstraat in het naburige Sint-Jan Wingene. Hij was de oudste zoon van Karel Louis Vancolen (beter gekend als Charles) en Léonie Marie Verhoye. Karel en Léonie kregen later nog 3 zonen en 2 dochters met de namen Maria, Madeleine, Gerard, Marcel en Albert.
 
Maurits liep lagere school in Sint-Jan Wingene. In 1921 ging hij voor twee (misschien drie) jaar naar het college in Roeselare. Hij was er intern. Na zijn schoolcarrière begon hij mee te werken op het bedrijf van zijn ouders. Zij hadden een 'kiekepluimerij' . Maurits werd vooral ingezet om eieren op te kopen bij de boeren in de streek. Die eieren werden dan doorverkocht op markten. Charles ging zelfs naar Parijs om de eieren en de geslachte kippen op de markten te verkopen. Zijn zonen mochten mee.
 
Maurits woonde thuis tot 3 juli 1935. Op die dag trouwde hij met Bertha Van de Moortel. Bertha was twee jaar ouder dan Maurits. Ze werd op 25 augustus 1907 geboren te Lotenhulle. Ze leerden elkaar kennen toen Bertha, samen met haar ouders, op Doomkerke, in Brandstraat nr. 1 woonde. Het erf waar de familie Bruyneel heden ten dage leeft. Maurits en Bertha kwamen ook in de Brandstraat wonen, maar dichter bij het centrum. Ze kochten het huis met nr. 29. Vandaag woont en werkt Maurits' zoon Albert in dit pand. De voormalige kippenpluimer werd zelfstandige. Hij verkocht veevoeders, kolen en meststoffen. Samen met zijn vrouw had hij 500 kippen, twee koeien, enkele varkens en een paard. Hij kocht bij zijn buurman Jules Deriemaecker een kar waar je 1000 kg kon opladen. Die had hij nodig om bij de boeren of voeders Depré( uit Beernem) granen te gaan ophalen.

Blijkbaar liepen de zaken goed want rond 1940 kocht Maurits een vrachtwagen, een Opel Blitz. Ook voor deze vrachtwagen mocht Jules Deriemaecker een laadbak maken. Op deze laadbak kon Maurits 5 ton laden. Rond dezelfde tijd kocht de handelaar de Oude Melkerij, gelegen tussen Brandstraat 27 en 29. Hij bouwde de melkerij om tot een maalderij. Door deze uitbreidingen had de handelaar personeel nodig. Aimé Vindevoghel begon voor hem te werken. Hij leefde in bij zijn werkgever. Aimé kon echter niet met de vrachtwagen rijden. Gerard Van De Vyver werd de eerste vrachtwagenchauffeur van firma Vancolen.
 
De tweede wereldoorlog remde de groei van het bedrijf af. De Duitse bezetters eisten Maurits zijn paard op. De Duitsers wilden ook zijn vrachtwagen meenemen. Daar stak de handelaar echter een stokje voor. Hij saboteerde het voertuig zodat het niet meer startte. Maurits was gekend als 'een witte'. Hij steunde het verzet en smokkelde met behulp van zijn werknemer Aimé Vindevoghel benzine. Aimé moest echter onderduiken om niet naar een Duits werkkamp gestuurd te worden.
 
Maurits en Bertha kregen maar liefst acht kinderen. Hun oudste zeven kinderen zijn allemaal dochters:
- Alma (1936)
- Maria (1937)
- Beatrix (1938)
- Rachel (1941)
- Monique (1942)
- Antoinnette (1944)
- Erna 'Elisabeth'

 
Erna was de zevende dochter op rij. Koningin Elisabeth van België werd haar meter. Daardoor kreeg Erna de roepnaam Elisabeth. Maurits en Bertha waren gelukkig met hun dochters, maar de man had zo graag een zoon gehad. In 1948 was het eindelijk zo ver. Albert werd geboren. Zo had Maurits eindelijk iemand die zijn bedrijf zou kunnen overnemen en de familie voortzetten. Alberts geboorte was groot nieuws in Doomkerke. Oscar Deneweth luidde zelfs de klokken naar aanleiding van deze gebeurtenis. Hij luidde zo uitbundig dat het touw afknapte.
 
Na de oorlog moest Aimé Vindevoghel zijn legerdienst vervullen, daarna vond hij ander werk. Ondertussen was Jules Mostaerd in dienst bij voeders Vancolen. Hij werkte bij de Maurits tot zijn pensioen. Zelfs daarna stak hij nog een handje toe. In de loop der jaren werden ook de kinderen uit het kroostrijk gezin in het bedrijf ingeschakeld. Alma maakte vanaf haar zestiende de facturen. Maria sleurde vaak met de zware zakken. Later hielp Albert mee in de zaak en maakte Elisabeth de facturen. Toen Maurits in 1974 vijfenzestig jaar werd nam Albert het bedrijf over. Toch was vader Vancolen nog vaak tussen zakken voeders te zien.
 
Op 12 oktober 1952 kwam de handelaar op bij de gemeenteraadsverkiezingen. Dat deed hij op vraag van meneer Willy van Pottelsberghe de la Potterie. Hun lijst 2 won de verkiezingen met een klein verschil. De zetelverdeling was zes tegen vijf. Maurits zetelde in de gemeenteraad. Meneer Willy werd Burgemeester. Bij de verkiezingen van 1958 haalde de partij van gemeentesecretaris Antoon Verstraete het. Meneer Willy was burgemeester af en belande samen met zijn partijgenoten in de oppositie. In 1970 was de oppositiekuur achter de rug. Maurits Vancolen werd eerste schepen onder burgemeester Marcel Dupont. Hij kreeg 'Openbare werken' onder zijn hoede. Hij bleef schepen van openbare werken tot zijn overlijden in 1981. Eén van zijn belangrijkste verwezelijkingen als schepen was het heraanleggen van de (toen) belangrijke Poekestraat. Het schepenambt vergde veel van zijn krachten. Maurits was 29 jaar politiek actief. In een artikel naar aanleiding van zijn overlijden kan je lezen dat hij geen fanatiek politieker was. Hij kon slaan en genezen. Eén van zijn beste vrienden, René Vanden Brande, zetelde in de gemeenteraad voor de andere partij. Toch waren ze vaak samen op café aan het kaarten of biljarten. Bij deze gelegenheden spraken ze nooit over politiek.

 
Naast de politiek was Maurits in de Doomkerkse verenigingen actief. Hij was:
- voorzitter van de duivenbond
- zetelde in het schoolcomité
- zetelde in de Doomkerkse kerkraad
- lid van het Ruiseleeds feestcomité
- zetelde in de beheersraad van het sport- en ontmoetingscentrum
- bestuurslid van FC Doomkerke
- lid van de bond van gepensioneerden

 
Door dit drukke sociale leven en het runnen van zijn bedrijf was er weinig tijd over voor zijn groot gezin. "Bertha was een fantastische vrouw, wat voor werk zij niet verzette, ongelooflijk", vertelde Aimé Vindevoghel me. Bertha hield alles thuis recht. Ze kon goed koken en onderhield de moestuin. "Het was daar altijd feest aan tafel", zei Aimé nog. Als Maurits wel thuis was verzorgde hij zijn duiven. Hij was een alom bekend duivenspeler. De handelaar gaf zijn duiven vooral mee op vluchten uit Arras en Angouleme. De vluchten uit Angouleme leverden hem veel prijzen.

In 1980 werd er vastgesteld dat hij longkanker had. Negen maanden later, op 28 juni 1981 overleed hij. Dit was slechts acht dagen na het heengaan van Achiel Vandevoorde. De Weekbode van vrijdag 3 juli 1981 schreef het zo:
In de tijdspanne van amper acht dagen verliest de parochie Doomkerke twee van haar meest gekende zonen. Verleden week werd de 61-jarige Achiel Vandevoorde, ex-secretaris en voorzitter van het OCMW ten grave gedragen, en zie, de rouwberichten waren amper besteld toen we het overlijden vernamen van Maurits Vancolen, 71 jaar

Maurits was de laatste keer aanwezig op de gemeenteraad op 29 april 1981, zijn laatste zitting van het schepencollege was op 5 mei 1981. Ook al was hij zwaar ziek, toch bleef Maurits zijn politieke functie plichtsgetrouw vervullen. Eén van zijn gelukkigste dagen van zijn leven beleefde hij toen hij de trofee van de gemeente kreeg uit handen van zijn vriend Burgemeester Marcel Dupont.

Auteur: Kristof Vancolen
 
Met dank aan:
Aimé Vindevoghel voor de nuttige mondelinge informatie.
Rik Wylants voor het opzoeken en het checken van informatie.
Gemeentebestuur Ruiselede voor het openstellen van het gemeentearchief.
Alma, Bea en Albert Vancolen voor de foto's, de artikels en andere bronnen. Alsook voor de mondelinge informatie.

Terug naar vorige pagina